Stadsstress door eenzaamheid

De twee architectuurstudenten Jamy Hoogland en Jesse Wouda van de opleiding ‘Built Environment’ aan de Hogeschool van Amsterdam zochten een werkvelddeskundige als afstudeerbegeleider en kwamen bij Juli Ontwerp terecht vanwege onze expertise op het gebied geluk & gezondheid. Ze startten met een onderzoek en dit vervolgens vertaalden naar een ontwerp. Op 29 juni hadden ze hun afstudeerpresentatie, waarbij ze veel waardering oogstten; ze kregen een 10!

De hoofdvraag van hun onderzoek was:

‘Hoe kunnen we op gebouwniveau stedelijk verdichten, zonder een negatieve impact op de mentale gezondheid van stadsbewoners, en hoe kan biodiversiteit hier een rol in spelen?’

‘We richten onze aandacht op de cruciale rol die architectuur kan spelen bij het aanpakken van uitdagingen in onze stedelijke omgeving, zoals de toename van stedelijke verdichting en de afname van biodiversiteit. Tevens gaan we dieper in op de impact die architectuur kan hebben op de mentale gezondheid van stadsbewoners. Ons doel is om een vernieuwende en duurzame benadering van architectuur te ontwikkelen en om te onderzoeken hoe we met deze benadering een echte bijdrage kunnen leveren aan de wereld om ons heen.’

Uit verschillende onderzoeken die ze bestudeerden, concludeerden Jamy en Jesse dat stedelijk wonen kan leiden tot stress en mentale klachten. Eenzaamheid lijkt hierbij de belangrijkste factor te zijn. In een omgeving waar een hoge mate van anonimiteit en individualiteit is, kan het voor mensen moeilijker zijn om sociale relaties op te bouwen en zich verbonden te voelen met anderen. Dit kan leiden tot negatieve gevoelens zoals eenzaamheid en isolatie, die op hun beurt weer bijdragen aan een verslechtering van de mentale gezondheid.

‘Volgens Dorato et al. (2022) heeft de toename van de stedelijke verdichting een negatieve invloed op de kwaliteit van de leefomgeving. We zien structurele problemen zoals een verlaagde  luchtkwaliteit, geluidsoverlast, weinig biodiversiteit en veel stress. Deze factoren hebben zowel op korte als lange termijn een negatieve impact op het menselijk brein (Wiers et al., 2021).‘

Sociale cohesie

Jamy en Jesse beschrijven in hun rapport dat het aanpakken van eenzaamheid in stedelijke gebieden cruciaal is voor het verbeteren van het welzijn en het verminderen van negatieve gevoelens bij stadsbewoners. En dat het nodig is dat initiatieven worden genomen om gemeenschapszin te bevorderen en sociale verbinding te stimuleren. Daarnaast geven ze in hun rapport aan hoe biodiversiteit kan worden ingezet om de mentale en fysieke gezondheid van stadsbewoners te verbeteren.

Ontwerp voor sociale verbinding

De afstudeerders vertaalden hun onderzoeksbevindingen in een mentale gezondheid matrix en een ontwerp voor de herbestemming en uitbreiding van een gebouw in Amsterdam.

Kenmerkende elementen zijn de getrapte houten (CLT) uitbreiding van het gebouw waarin veel groen is opgenomen en zo een relatie legt met het naastgelegen park. In de aanhechting naar maaiveld zijn functies te vinden die zowel toegankelijk zijn voor bewoners als omwonenden en zo een ontmoetingsplek gaan vormen voor de buurt, zoals een restaurant, fitness en greenlab. Op deze manier wordt de gemeenschapszin gestimuleerd.

De corridorontsluiting voor de toegang naar de woningen is extra breed gemaakt zodat er ruimte is voor bewoners om elkaar te ontmoeten en een zitje of groen toe te voegen. Beweging wordt gestimuleerd door brede trappen die de verdiepingen met elkaar verbinden.

De gevel van het gebouw zal volledig uit hout worden opgebouwd met accenten van verticale tuinen.